شیر یکطرفه یا همان چک ولو وسیله ای است که عبور جریان مایعات را فقط از یک جهت امکان پذیر می کند. چک ولو ” شیرهای یکطرفه ” دو درگاه دارند ، یکی به عنوان ورودی سیال و دیگری خروجی سیال . از آنجای که چک ولو اجازه می دهند تا سیال از یک جهت ، جریان پیدا کنند ، معمولاً به آنها ” سوپاپ یک طرفه” یا “شیر یکطرفه ” گفته می شود. در برخی از کاربردها برگشت سیال در مسیر فرآیند می تواند صدمات و آسیب های جدی را به دستگاه هایی نظیر پمپ، کمپرسور، سیستم های پایپینگ و … وارد کند و در صورت استفاده از شیرهای دوطرفه این مشکل دو چندان شده و حتی منجر به از کار افتادن دستگاه های فوق می شود، بنابراین در این مواقع استفاده از چک ولو یا شیر یک طرفه راه حلی مناسب، ارزان، موثر و آسان می باشد.
- دیسک با حرکت 90 درجه یا همان شبه آونگی با فشار سیال حرکت کرده و سیال را از خود عبور می دهد.
- در واقع مکانیزم چک ولوها به گونه ای است که فشار جریان سیال عبوری از خط لوله منجر به این می شود که دیسک/ پیستون/ توپ موجود در آنها باز شده و جریان سیال از شیر در یک جهت عبور می کند.
- هنگامی که جریان وارد ورودی شیریکطرفه فنری\xa0می شود ، باید فشار (نیرو) کافی برای غلبه بر و نیروی فنر را داشته باشد.
- زمانی که فشار سیال کاهش می یابد و یا جریان در سمت مخالف جهت اصلی حرکت می کند، مکانیزم بازشونده چک ولو بسته می شود و از برگشت جریان سیال جلوگیری می کند.
زمانی که از یک سیال برای پیش بردن فرایند استفاده می کنید، لازم است از یک یا چند پمپ پر قدرت نیز بهره ببرید. در نتیجه برای حفاظت از پمپ ها و البته کل فرایند، باید از این دستگاه کمک گرفت. به شیر یک طرفه، چک ولو یا شیر خودکار یا شیر غیر برگشتی نیز گفته می شود. این شیر ها از لحاظ عملکردی در دو نوع کلی شیر یک طرفه دریچه ای (لولایی) و شیر یک طرفه سوپاپی تولید می گردند. سویینگ چک ولو، اجازه عبور کامل جریان، بدون هیچ مانعی را می دهد و با کاهش فشار به طور خودکار بسته می شود. معمولا سویینگ چک ولو در ترکیب با گیت ولو یا شیر دروازه ای دروازه نصب می شود، زیرا ترکیب آنها جریان آزادانه ای به سیستم می دهد.
چک ولو با دیسک شیبدار (Tilting Disc Check Valve)
شیریکطرفه دریچه ای که به شیر لولایی نیز معروف میباشد (swing check valve) ، دارای یک دیسک یا دریچه میباشد که به صورت عمودی به بدنه شیر لولا میباشد و دیسک میتواند حول محور آن نقطه تا 90 درجه مشابه یک آونگ حرکت کند. در چک ولو دیسکی مایل محور و لولای آن خارج از مرکز دیسک و بصورت نامتقارن می باشد. شیر یک طرفه دیسکی مایل جهت کنترل جریان سیال و جلوگیری از برگشت سیال در حالت های شیبدار استفاده می شود. از این شیر در مواردی که برگشت جریان مداوم وجود دارد مناسب می باشد.
