بر اساس یک ردیابی فناوری که توسط مؤسسه سیاستگذاری راهبردی استرالیا (ASPI) که یک اندیشکده مستقل است، انجام میشود، چین در نزدیک به ۹۰ درصد از فناوریهای حیاتی که بهطور قابلتوجهی منافع ملی یک کشور را تقویت میکنند یا برای آن خطر ایجاد میکنند، پیشتاز در پژوهش است.
به گزارش ایران مگ، ردیاب فناوریهای حیاتی مؤسسه سیاستگذاری راهبردی استرالیا در سال جاری پژوهشها را در ۷۴ دسته فناوری جاری و نوظهور ارزیابی کرده است؛ رقمی که نسبت به ۶۴ فناوری بررسیشده در سال گذشته افزایش یافته است. چین در پژوهش مربوط به ۶۶ فناوری در رتبه نخست قرار گرفته است که از جمله آنها میتوان به انرژی هستهای، زیستشناسی مصنوعی و ماهوارههای کوچک اشاره کرد. در مقابل، ایالات متحده در ۸ فناوری باقیمانده از جمله محاسبات کوانتومی و ژئومهندسی، رتبه اول را کسب کرده است.
به نقل از نیچر، این نتایج بازتابدهنده یک چرخش شدید هستند. در ابتدای این قرن، ایالات متحده در بیش از ۹۰ درصد از فناوریهای ارزیابیشده پیشتاز بود، در حالی که چین در کمتر از پنج درصد از آنها رهبری داشت.
ایلاریا مازوکو که سیاست صنعتی چین را در «مرکز مطالعات راهبردی و بینالمللی» که یک سازمان پژوهشی غیرانتفاعی مستقر در واشنگتن دیسی است، بررسی میکند، میگوید: چین پیشرفتهای شگفتانگیزی در علم و فناوری داشته است که این موضوع هم در تحقیق و توسعه و هم در انتشارات علمی بازتاب یافته است.
مازوکو میگوید روند کلی شناساییشده توسط مؤسسه سیاستگذاری راهبردی استرالیا غافلگیرکننده نیست، اما دیدن اینکه چین در مقایسه با ایالات متحده تا این اندازه در حوزههای متعدد مسلط و پیشرفته است، «قابلتوجه» است.
به گفته وانگ یانبو، پژوهشگر سیاست علم در دانشگاه هنگکنگ، این مساله ممکن است تا حدی به نوع فناوریهایی که ردیابی میشوند، مربوط باشد. او اشاره میکند که چین در فناوریهای جدیدی که تلاشهای خود را بر آنها متمرکز کرده، احتمال بیشتری دارد که رهبر پژوهش باشد، در مقایسه با حوزههای سنتیتری که کشورهای دیگر در آنها پیشتاز هستند، مانند تراشههای نیمهرسانا.
ردیابی پژوهشهایی با اثرگذاری بالا
گروه مؤسسه سیاستگذاری راهبردی استرالیا تحلیل خود را بر پایگاه دادهای بنا کردهاند که بیش از ۹ میلیون مقاله علمی از سراسر جهان را در بر میگیرد. این گروه، کشورها را در هر فناوری با شناسایی ۱۰ درصد برترِ پرارجاعترین مقالات تولیدشده توسط پژوهشگران هر کشور طی یک دوره پنجساله، بین سالهای ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴، رتبهبندی کرده و سهم جهانی هر کشور را محاسبه کردهاند.
یکی از یافتههای قابلتوجه این است که چین، بنا بر گفته دیوید لین، استراتژیست امنیت ملی و فناوری در «پروژه مطالعات رقابت ویژه» که یک سازمان غیرانتفاعی مستقر در آرلینگتونِ ویرجینیا است، در حوزههای رایانش ابری و رایانش لبهای از ایالات متحده پیشی گرفته است. رایانش ابری به شرکتهای هوش مصنوعی امکان میدهد بدون نیاز به زیرساخت فیزیکی، مدلها را آموزش دهند و دادهها را پردازش کنند، در حالی که رایانش لبهای دادهها را بهصورت محلی پردازش میکند. لین میگوید تعداد زیاد پژوهش چین در این حوزهها احتمالا بازتابدهنده فوریتی است که پکن با آن در حال انتقال هوش مصنوعی از آزمایشگاه به مرحله بهرهبرداری است.
استیون های، اقتصاددان سیاسی که بر نوآوری فناوری در دانشگاه شیآن جیاوتونگ لیورپول در سوژو چین تمرکز دارد، میگوید این تحلیل نباید بهعنوان فروپاشی قدرت آمریکا تفسیر شود. او میگوید بهطور کلی، ایالات متحده همچنان در این فناوریها یک بازیگر مهم در سطح جهانی است.
جنی وونگ-لانگ، دانشمند داده در مؤسسه سیاستگذاری راهبردی استرالیا که در این مطالعه مشارکت داشته، هشدار میدهد که این یافتهها نشان میدهند کشورهای دموکراتیک در معرض خطر از دست دادن «مزیتهای دیرینه و بهسختی بهدستآمده در علم و پژوهشهای پیشرفته» در طیفی از بخشهای حیاتی قرار دارند؛ مزیتهایی که برای توسعه و پیشرفت مهمترین فناوریهای جهان ضروری هستند.
مواجهه با محدودیتها
استیون های خاطرنشان میکند که اگرچه ردیاب استیون برای سنجش شتاب دانشگاهی یک کشور مفید است، اما نمیتواند توان نوآوری کلی آن کشور را منعکس کند. تحلیلگران در مؤسسه سیاستگذاری راهبردی استرالیا نیز این موضوع را در بهروزرسانی ۲۰۲۵ خود پذیرفتهاند.
از یک سو، به گفته لین، حجم بالای مقالات با اثرگذاری بالا لزوما به مهارت مهندسی، ظرفیت تولید یا موفقیت تجاری منجر نمیشود. او موتورهای پیشرفته هواپیما را که یکی از فناوریهای ردیابیشده است، بهعنوان نمونه ذکر میکند. با وجود اینکه چین در این فناوری در رتبه نخست قرار دارد و از یک پایگاه صنعتی بزرگ و شرکتهای هوافضای دولتی برخوردار است، موتورهای چین هنوز از نظر عملکرد، قابلیت اطمینان یا دوام به پای مدلهای پیشرو آمریکایی یا اروپایی نرسیدهاند.
وانگ میگوید این رویکرد همچنین ممکن است به نفع کشورهایی باشد که تعداد زیادی پژوهشگر دارند، زیرا احتمال بیشتری دارد که به مقالاتی ارجاع دهند که نویسندگان آنها هموطنان خودشان هستند.
irannmag.ir
